Waterbodems spelen een belangrijke rol in het zuiveringsproces en bijgevolg ook in de kwaliteit van ons oppervlaktewater. Ze bestaan uit een vaste bodem waarop zich sediment bevindt. Dit sediment is ‘los’ bodemmateriaal zoals slib, steentjes en zand dat door het water meegevoerd wordt. Helaas kunnen er op de waterbodem ook stoffen of materialen terechtkomen die hier niet thuishoren. Hierdoor verandert de samenstelling van de bodem en is er sprake van waterbodemverontreiniging, wat een belangrijke bron is van milieuverontreiniging van het oppervlaktewater.
Bij ecosysteembeoordelingen die in het verleden gevoerd werden, werden waterbodems vaak als losstaand compartiment beoordeeld. Desondanks is de waterbodem een essentieel aspect van het volledige watersysteem. Daarom is het belangrijk dat er bij risicobeoordelingen van ecosystemen gekeken wordt naar het watersysteem in zijn geheel en niet naar de afzonderlijke componenten ervan. Enkel op die manier kan er een volledig (en correct) beeld gevormd worden van de staat van het ecosysteem en bijgevolg ook van de kwaliteit van het oppervlaktewater.
In de literatuurstudie ‘Onderzoek relatie waterbodem-oppervlaktewater’ wordt grondig beschreven hoe de relatie tussen het oppervlaktewater en de waterbodem bepaald kan worden. Daarnaast wordt – aan de hand van een studie op drie verschillende plaatsen – nagegaan onder welke voorwaarden de vervuiling van de waterbodem invloed heeft op de uiteindelijke waterkwaliteit. Dit wordt getest op basis van fluxmetingen, uitgevoerd door iFLUX. Zo’n fluxmeting brengt de waterverontreiniging in beeld door tegelijkertijd de stromingssnelheid van het water en de verspreidingssnelheid van de vervuiling te meten.
Deze metingen laten toe om de opgestelde modellen in de literatuurstudie beter te kalibreren, waardoor een beter beeld van de realiteit geschetst kan worden. Bijgevolg zouden we beter kunnen inspelen op de waterkwaliteit en waar nodig de vereiste ingrepen doen om die kwaliteit omhoog te krijgen.
Daarin speelt de waterbodem een heel belangrijke rol. Want de beste filter voor water is nog altijd de aarde zelf. Dit wordt overduidelijk wanneer de kwaliteit van grondwater en gezuiverd water uit rivieren met elkaar vergeleken wordt. Grondwater steekt er hierbij met kop en schouders bovenuit, wat nog maar eens bewijst dat de aarde van onschatbare waarde is, ook wanneer het aankomt op waterzuivering en waterkwaliteit. En als we hier wat beter mee omgaan, kunnen we in de toekomst misschien gebruikmaken van een eigen waterbron en voldoen aan onze eigen waterbehoefte. Maar dat is natuurlijk nog toekomstmuziek.
